Tygodnik Powszechny • 18th October 2024

Kosmiczna ekspansja to nie bajka. SpaceX złapało Starshipa, a NASA leci na Europę

Mamy start. Start rakiety Falcon Heavy, wynoszącej sondę Europa Clipper, która ma odsłonić tajemnice ogromnego oceanu skrytego pod lodową skorupą księżyca Jowisza”. Takimi słowami ryk silników startującej rakiety powitał 14 października komentator Amerykańskiej Agencji Kosmicznej (NASA), Derrol Nail.Start przebiegł doskonale. Sonda, której lot opóźnił się ze względu na huragan Milton (niecały tydzień wcześniej uderzył w wybrzeża Florydy), to duży, sześciotonowy pojazd o rozpiętości boiska do kos...

Tygodnik Powszechny • 30th August 2024

Polska rakieta osiągnęła przestrzeń kosmiczną. Czy doczekamy się polskiego programu kosmicznego? [Miłego antropocenu! #8]

Poniższy tekst powstał w oparciu o transkrypcję maszynową, może zawierać usterki językowe.
Tomasz Noga: Na początek jeszcze powiem, że to nie było wielkie, wielkie urządzenie. Rakieta Bursztyn nawet w świecie rakiet suborbitalnych, dużo mniejszych od orbitalnych, jest dosyć mała. Ma długość samochodu osobowego, waży około 300 kilogramów, w pełni zatankowana, co jest też jej zaletą.
Wydarzenie, jak Pan wspomniał, bardzo ważne dla nas, dla naszego zespołu, dla rozwoju techniki, myślę, że polskiej...

Tygodnik Powszechny • 28th August 2024

Rozbitkowie

Każdy, kto podczas pandemii znalazł się w kwarantannie, pamięta, że dziesięć dni może ciągnąć się jak pół roku. Bez możliwości opuszczania domu, z ograniczonymi rozrywkami i kontaktami z innymi, człowiek nagle zaczyna zajmować się wszystkim, co wpadnie mu w ręce. Pewnie nigdy w historii rośliny domowe nie były tak dobrze podlane, a prace domowe wykonane z takim przekonaniem. Wszystko, by zabić trochę nudy.
Sunita „Suni” Williams i Barry „Butch” Wilmore mają właśnie powtórkę z kwarantanny – tyle...

Tygodnik Powszechny • 25th August 2024

Astronauci utknęli na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Ich misja miała trwać tydzień

„Lot testowy z natury nie jest ani bezpieczny, ani rutynowy” – stwierdził w niedzielę administrator NASA Bill Nelson. „Podejmując tę decyzję, kierujemy się jednak naszym zobowiązaniem do zachowania bezpieczeństwa załogi”.
Nelson zapewnił jednocześnie, że jest „w 100 proc. pewny”, że Starliner będzie wozić na ISS astronautów. Dla NASA to coś więcej niż tylko kwestia podparcia reputacji największego amerykańskiego producenta samolotów i rakiet. Powodem, dla którego agencja dekadę temu wybrała dwie...

Tygodnik Powszechny • 22nd August 2024

EagleEye: polski satelita może stać się naszą przepustką do światowej ligi przemysłu kosmicznego

Projekt EagleEye to efekt współpracy kilku kluczowych polskich podmiotów, w tym Creotech Instruments, firmy Scanway oraz Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk. Creotech odpowiadał za budowę platformy satelitarnej HyperSat, stanowiącej fundament całego projektu. Platforma ta jest modularna, co oznacza, że może być dostosowana do różnych misji, zarówno krajowych, jak i międzynarodowych. EagleEye jest zaledwie demonstratorem. Wkrótce w kosmosie może dołączyć do niego „brat”, wyposażony n...

Tygodnik Powszechny • 8th August 2024

Spójrzcie w niebo: Perseidy szykują kosmiczne fajerwerki

Już jestem upieczony z jednej strony, jeśli chcesz, bym upiekł się dobrze, czas obrócić mnie na drugą”. Tak święty Wawrzyniec, diakon Rzymu, który miał 10 sierpnia 258 r. zginąć męczeńską śmiercią, przypiekany nad ogniem pouczał swoich oprawców. Zgodnie z tradycją ogniste łzy świętego miały od tej pory pojawiać się na nocnym niebie w każdą rocznicę jego śmierci. Dziś „Łzy świętego Wawrzyńca” znamy pod inną nazwą: Perseidów. Jednego z najsłynniejszych i najbardziej widowiskowych deszczów meteorów...

Tygodnik Powszechny • 5th August 2024

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna zniknie z orbity

Inżynierowie z firmy Sierra Space mieli na początku czerwca okazję przebić najbardziej osobliwy balon świata. Biały, walcowaty twór o rozmiarach domu jednorodzinnego dzielnie opierał się, gdy zespół pompował w niego ogromne ilości powietrza. W końcu, gdy ciśnienie wewnątrz pięciokrotnie przewyższyło atmosferyczne, konstrukcja eksplodowała, podrywając tumany kurzu. Wybuchający balon był prototypem kosmicznego modułu, który ma się stać kluczowym elementem stacji kosmicznej przyszłości. 
Międzynaro...

Tygodnik Powszechny • 26th June 2024

OGLE: wielki polski program obserwacji nieba i jego odkrycia

Kiedy tylko mam okazję, wybieram się tam na nocne spacery. Niebo jest przepiękne. Doskonale obrazuje to, jakim maleńkim pyłkiem we Wszechświecie jest Ziemia. Cała okolica sprawia wrażenie tak dzikiej, jak w czasach pierwszych odkrywców, choć oczywiście to nie jest prawda. Jesteśmy tam otoczeni najnowocześniejszymi urządzeniami naukowymi na świecie.
Tak, na szczęście mamy jeszcze miejsca, w których można prowadzić obserwacje w spokoju.
W historii polskiej nauki chyba jesteśmy najdłużej działający...

Tygodnik Powszechny • 1st June 2024

Boeing CST-100 Starliner: powodzenie tej misji jest kluczowe dla dalszych lotów w kosmos

Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, w sobotę ok. godz. 18 czasu polskiego Sunita Williams i Butch Willmore polecą w kosmos na pokładzie pojazdu, którym jeszcze nigdy nie podróżowali ludzie.

Tygodnik Powszechny • 11th December 2023

Miłego antropocenu! (#1) Astronauta Sławosz Uznański: w kosmos mamy blisko

Sławosz Uznański: To jest dobre pytanie i każdy sobie zadaje to pytanie. Jak dzisiaj tutaj rozmawiamy, ja nie Jestem w stanie powiedzieć, kiedy polecę. Czekam na tą informację i tak samo jak ja muszę się troszeczkę uzbroić w cierpliwość, tak słuchacze też będą musieli. Na pewno jak taka informacja do mnie dotrze i będziemy mogli ją ogłosić publicznie, to taka informacja również do Polski. Mam nadzieję, że bardzo. szybko dotrze. Na dzień dzisiejszy ja nadal czekam i chciałbym sam to wiedzieć.

To

Tygodnik Powszechny • 16th October 2023

Co wypatrzył Teleskop Webba?

Jedną z nielicznych rzeczy, które wiemy o ciemnej materii (prawie) na pewno, jest to, że porusza się bardzo powoli. 13,8 mld lat temu, tuż po Wielkim Wybuchu, Wszechświat był wypełniony mieszaniną cząstek, które poruszały się chaotycznie, nie tworząc żadnych struktur. Powolna, ciemna materia powinna więc zacząć skupiać się o wiele wcześniej niż rozbiegana materia klasyczna. W ciągu pierwszych 200 mln lat historii Wszechświata ciemne cząstki stworzyłyby ogromne zbiory, określane terminem „halo”.

Tygodnik Powszechny • 27th September 2023

Życie w Układzie Słonecznym (5): Mars, planeta niegdyś błękitna

Ten mroźny, spowity wieczną mgłą księżyc Saturna przypomina Ziemię z czasów, gdy rodziło się na niej życie. Ale i on sam ma wszystko, czego potrzeba, by okazać się żywym światem. Co więcej – w postaciach, o jakich nam się nie śniło.

Tygodnik Powszechny • 22nd September 2023

Algorytmy demokracji 2023: Populizm na cyfrowych sterydach

Politykom funkcjonującym w systemach, w których dominują dwie partie, ten stan rzeczy wydaje się odpowiadać. „Zamiast skupiać się na długiej liście kwestii, co do których istnieje szerokie poparcie społeczeństwa, bez końca podgrzewają oni kwestie je dzielące, takie jak prawa osób homoseksualnych i aborcja, aby zmobilizować bazę, która – jak się obawiają – pozostałaby w domach, jeśli skupiliby się na przyziemnych szczegółach pragmatycznego zarządzania” – pisał na łamach „The New York Times” Sean

Tygodnik Powszechny • 18th September 2023

NASA poszuka wyjaśnień rzekomych wizyt kosmitów

Istnieje niewielki odsetek obiektów, których nie udało się zidentyfikować.

INTERIA.PL • 16th September 2023

13 mld rubli rozbiło się w drobny mak. Wielka klęska Rosji

Komunikat Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego opublikowany 26 października 1960 r. był bardzo zdawkowy. Władze informowały lud pracujący, że marszałek artylerii, Mitrofan Niedielin, zginął w katastrofie lotniczej. To w pewnym sensie była prawda. Ale tylko w pewnym sensie.

Dwa dni wcześniej, Niedielin kazał przynieść sobie krzesełko. Wokół, setka żołnierzy i inżynierów krzątała się, starając nakłonić najnowszą radziecką superbroń do współpracy. Bezskutecznie.

Rakieta

Tygodnik Powszechny • 4th September 2023

Życie w Układzie Słonecznym (4): Tytan. Jedyny taki świat

Tylko w jednym miejscu poza Ziemią można obecnie popływać żaglówką po jeziorze. Znajduje się ono ponad 1,2 mld km od nas. Badają je także polscy naukowcy.

Tygodnik Powszechny • 24th August 2023

Przetasowania w wyścigu mocarstw: Indie wyprzedziły Rosję

Miał być martwą bryłą ze skał i lodu. Miał, bo za sprawą odkryć z ostatnich lat naukowcy zaczęli mówić o czymś, co jeszcze ćwierć wieku temu wydawałoby się absolutną fantazją: że w najdalszych rubieżach nieba też może istnieć życie.

Tygodnik Powszechny • 22nd August 2023

Życie w Układzie Słonecznym (3): Pluton. Oazy w mroku

Miała wszystko, by stać się bliźniaczką Ziemi, ale zmieniła się w postapokaliptyczny glob. Mimo to, według ostatnich badań, coś zaskakującego dzieje się w jej atmosferze.

Tygodnik Powszechny • 11th August 2023

Życie w Układzie Słonecznym (2): Wenus. Czy w piekle da się żyć?

14 września doniesiono, że w chmurach spowijających Wenus występuje fosforowodór. Nuda? Wystarczyło kilka zabiegów, by wszyscy zaczęli nagle mówić o pozaziemskim życiu.

Tygodnik Powszechny • 4th August 2023

Życie w Układzie Słonecznym (1): Enceladus. Co tętni pod lodem

NIGEL MASON, astrochemik: Skomplikowane związki chemiczne znajdujemy jak wszechświat długi i szeroki – takie same w różnych jego rejonach. Prawa chemii, tak jak fizyki, są uniwersalne. A życie na innych planetach – prawdopodobne.

INTERIA.PL • 17th June 2023

24 maja dostaliśmy wiadomość z kosmosu. "Nie ma wątpliwość - źródło to Mars"

24 maja dostaliśmy wiadomość z kosmosu. Sygnał, wysłany z orbity Marsa, wydaje się pochodzić od zaawansowanej inteligencji. Choć do rozszyfrowania przekazu natychmiast zabrały się setki naukowców i entuzjastów z całego świata, jego treść pozostaje tajemnicą.

Przekaz był bardzo krótki. Licząca zaledwie kilkaset kilobajtów wiadomość została jednak błyskawicznie wychwycona przez największe obserwatoria świata, w tym Allen Telescope Array w Kalifornii, Green Bank w Wirginii Zachodniej oraz obserwat

Tygodnik Powszechny • 25th April 2022

Na ziemi zawsze gdzieś jest wiosna

WOJCIECH BRZEZIŃSKI: Tęskni Pan za widokami? SCOTT J. KELLY: Tak, brakuje mi widoku Ziemi. Brakuje mi nieważkości. Ale najbardziej tęsknię za ludźmi, z którymi byłem w kosmosie. Za naszą pracą. Za robieniem czegoś, co jest wielkim technicznym wyzwaniem i ma wielkie znaczenie. Brakuje mi wysiłku i skupienia, które są do tego potrzebne. Tego brakuje mi o wiele bardziej niż samej nieważkości.

Tygodnik Powszechny • 14th March 2022

Rozłam na niebie

Mogą latać na miotłach – tak szef agencji kosmicznej Roskosmos Dmitrij Rogozin skwitował decyzję o wstrzymaniu dostaw rosyjskich silników rakietowych do USA. Rosjanie odcinają się od trwającej od dziesięcioleci współpracy w kosmosie z zachodnimi partnerami. Ale dla globalnej nauki konsekwencje wojny wytoczonej Ukrainie będą o wiele szersze. Rosyjskie silniki RD-180 napędzały amerykańskie rakiety od początku XXI w. Opracowane jeszcze w Związku Sowieckim, stanowiły podstawę rakiet Atlas, które wyn

Tygodnik Powszechny • 14th February 2022

Świece, linijki i syreny

Jak na standardy marsjańskich łazików to wynik na miarę bolidu Formuły 1. Łazik Perseverance, który 18 lutego obchodzi rocznicę swojego lądowania na Marsie, w ubiegłym tygodniu w ciągu jednej doby pokonał 245,76 m, co jest zdecydowanym rekordem Czerwonej Planety. Od lądowania przejechał 3,34 km. Najwytrwalszy z marsjańskich wędrowców, Opportunity, pokonał nieco ponad 45 km, ale zabrało mu to ponad 14 lat. W obecnym tempie Perseverance dogoniłby go w pół roku.